Paweł Śpiewak, Michał Łuczewski oraz Stowarzyszenie na rzecz Niepełnosprawnych SPES – oto tegoroczni laureaci Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Podczas konferencji prasowej, zorganizowanej 11 kwietnia w „Strefie Tischnera” w krakowskiej kawiarni Nowa Prowincja, ogłoszono werdykt jury. Nagrody zostaną wręczone w pierwszym dniu 13. Dni Tischnerowskich.

Decyzję podjęło jury w składzie: ks. Adam Boniecki (przewodniczący), Jarosław Gowin, Władysław Stróżewski, Piotr Maria Śliwicki, Henryk Woźniakowski oraz Łukasz Tischner (sekretarz).
W kategorii pisarstwa religijnego lub filozoficznego, stanowiącego kontynuację „myślenia według wartości”, nagrodę otrzymał Paweł Śpiewak. Został wyróżniony za „całokształt twórczości, w której przekonująco łączy socjologię, filozofię, historię, etykę, religię i politykę. Nie boi się podejmować trudnych tematów, ufając, że rzetelne i odpowiedzialne myślenie służy wspólnemu dobru”.

W kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności”, nagrodzony został Michał Łuczewski za książkę pt. Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej. „Jego praca”, napisało jury w werdykcie, „jest pionierskim studium, w którym oddaje głos ludziom przez wiele stuleci wykluczonym z polskiej historii – mieszkańcom obszarów wiejskich. W swojej książce łączy kompetencje socjologa i zaangażowanego antropologa, by pokazać zdumiewającą drogę galicyjskich chłopów do polskości”.

Wreszcie – w kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących „polski kształt dialogu Kościoła i świata” nagrodzone zostało Stowarzyszenie na Rzecz Niepełnosprawnych SPES, „imponujące wszechstronną działalnością, która obejmuje pomoc psychologiczną, edukacyjną, finansową i prawną dla ludzi niepełnosprawnych i ich rodzin, a także całodobową opiekę dla najciężej dotkniętych upośledzeniem i samotnością. Stowarzyszenie wyróżnia wielka otwartość na nowe wyzwania”, napisali jurorzy.

Jak widać, laureatami w pierwszych dwóch kategoriach są – podobnie jak w ubiegłym roku – socjologowie. Paweł Śpiewak (ur. 1951) to postać dobrze znana w polskim świecie intelektualnym. Jest socjologiem, historykiem idei, publicystą, komentatorem politycznym, a także pisarzem religijnym. Działał w opozycji demokratycznej, był m.in. jednym z założycieli podziemnego kwartalnika „Res Publica”. Przez krótki czas był czynnym politykiem: jako bezpartyjny kandydat w 2005 roku został wybrany na posła z listy Platformy Obywatelskiej, w 2007 nie starał się jednak o reelekcję. Jest profesorem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, a od października 2011 roku – dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego. Publikowane przez niego książki zawsze wywoływały szeroką – a niekiedy także burzliwą – dyskusję. W ostatnim czasie opublikował m.in. Obietnice demokracji (2004), Pamięć po komunizmie (2005) oraz Żydokomunę (2012). Jest też autorem dwóch tomów rozważań religijnych Midrasze: księga nad księgami (2004) oraz Pięć ksiąg Tory. Komentarze (2012). Obecnie w „Tygodniku Powszechnym”, z którym stale współpracuje, ukazuje się cykl jego rozważań poświęconych Księdze Hioba.

Michał Łuczewski (ur. 1978) reprezentuje młode pokolenie polskiej socjologii. Jest adiunktem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ale też publicystą i pracownikiem Centrum Myśli Jana Pawła II. Wydał wyróżnioną przez Fundację Nauki Polskiej książkę Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, będącą rezultatem dziesięcioletnich badań nad tożsamością narodową i religijną ludności wiejskiej mieszkającej w Beskidzie Wyspowym. W 2004 roku otrzymał Stypendium im. Józefa Tischnera przyznawane przez Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu.

Nagrodę w trzeciej kategorii otrzymało Stowarzyszenie na rzecz Niepełnosprawnych SPES z Katowic. Jest to organizacja o długiej tradycji, działająca – początkowo nieformalnie – od 1986 roku. „Łacińska nazwa naszej organizacji”, piszą na stronie internetowej jej twórcy, „jest inspirowana słowami św. Pawła z Listu do Rzymian: >>A nadzieja [spes] zawieść nie może<< (Rz 5,5)”. Stowarzyszenie niesie wszechstronną pomoc osobom zmagającym się z rozmaitymi niepełnosprawnościami, a więcej informacji o jego działalności można znaleźć tutaj.

Fundatorem Nagrody jest Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia, a suma wręczanych gratyfikacji wynosi 100 tysięcy złotych. Laureatom serdecznie gratulujemy, a wszystkich zapraszamy na spotkanie z nimi, które odbędzie się 24 kwietnia, w pierwszym dniu 13. Dni Tischnerowskich, w budynku PWST przy ul. Straszewskiego 22. Początek spotkania o godz. 18.30, a rozmowę z nagrodzonymi poprowadzą dwaj przedstawiciele jury – ks. Adam Boniecki oraz Henryk Woźniakowski.