W 2018 r. Adam Zagajewski podczas krakowskiego Copernicus Festival wygłosił wykład „O życiu w wolności”. Teraz otwiera on najnowszą książkę poety i eseisty zatytułowaną „Substancja nieuporządkowana”.

„Wiemy, ile jest filozoficznych teorii wolności. Nie o tym będę mówił, chociaż studiowałem kiedyś filozofię i nadal zdarza mi się zaglądać do uczonych ksiąg. Od dawna już wiem, ze umysł poety różni się od umysłu filozofa i skutecznie broni się przed jakąkolwiek systematycznością wykładu. (…) Prawo na ogół nie wywołuje zachwytu poetów, przeciwnie, poeci lubią się określać jako >>anarchiści<< – kochają wolność, oczywiście, spontaniczność, wolność chwili, nawet kaprysu. A jednak tak się składa, że wielu poetów studiowało prawo (…). Poeci zresztą maja do czynienia z prawem także wewnątrz swej dziedziny – każdy poeta musi się uporać z tym, żeby zharmonizować uczucie, wzruszenie, niekiedy ekstazę, kiedy indziej przygnębienie czy nawet rozpacz, z elementem formalnym. (…) Ta życiodajna sprzeczność kryjąca się w poezji, napięcie między spontanicznością uczuć i naczyniem formy w istocie przypomina grę sił pomiędzy wolnością osobistą i surowymi kodeksami. Można przeżyć długie życie, nic o tych kodeksach nie wiedząc, ale one istnieją i nie śpią w nocy – w przeciwieństwie do wolności, która ma swoje humory, potrzebuje odpoczynku, a nawet niekiedy znika”.

Tak rozpoczyna się wspomniany tekst „O życiu w wolności”. W książce „Substancja nieuporządkowana” znalazło się ponadto 11 szkiców i esejów powstałych w ostatnich latach. Całość, jak napisał w „Tygodniku Powszechnym” Lektor, jest z jednej strony „spokojną, wyciszoną rozmową o literaturze, malarstwie i muzyce, o znaczeniu metafor, bez których zamiera myślenie, o tajemnicy człowieka. O Schulzu, korespondencji Józefa Czapskiego z Ludwikiem Heringiem i wielkich poetach polskich, którzy w ostatnich latach odeszli. O muzyce Gustava Mahlera, będącej od lat przedmiotem fascynacji Zagajewskiego. O współczesnych artystach bliskich autorowi, w tym – jego przyjaciołach z grupy Wprost, Leszku Sobockim i Jacku Waltosiu. Z drugiej – dotyka spraw najboleśniej aktualnych, choć czyni to w sposób zupełnie niepublicystyczny”.

Wykładu Adama Zagajewskiego „O życiu w wolności”, wygłoszonego na Copernicus Festival 2018, można posłuchać tutaj. W internecie jest też dostępna relacja z rozmowy po wykładzie, w której obok Adama Zagajewskiego udział wziął Karol Tarnowski, a poprowadził ją Łukasz Tischner.

A samą książkę Adama Zagajewskiego można zamówić tutaj.