Gdyby żył, 12 marca skończyłby 92 lata. Kim byłby dzisiaj? I co by nam powiedział? A może da się z jego pism wyczytać odpowiedzi również na nasze dzisiejsze pytania? Ks. Józef Tischner to wciąż autor, po którego chętnie sięgają kolejne pokolenia.
Na naszych stronach regularnie publikujemy fragmenty jego tekstów, zachęcając do refleksji nad nimi. Polecamy też książki jego autorstwa – w tym wydane w ostatnich latach: „To, co najważniejsze”, „Wolność człowieka gór” oraz „Miłość i inne wydarzenia”. Często i fragmenty, i książki są jakoś powiązane z tym, co aktualnie się dzieje. Szereg problemów, z którymi dziś się zmagamy – kryzys demokracji, mieszanie porządków państwowego i religijnego, głębokie społeczne podziały i brak woli wzajemnego wysłuchania i dialogu – to problemy, które interesowały również Tischnera. Jest też w jego pismach głęboka wizja chrześcijaństwa, inna od tej, która wciąż dominuje w polskim Kościele – wizja oparta na dostrzeganiu w świecie przede wszystkim tego, co jest wyrazem dobrej woli ludzi odmiennie myślących, a nie zagrożeniem. Wizja skupiająca się na nauczaniu zapisanym w Ewangeliach, a nie na utrzymywaniu struktury dla samej struktury.
Co się dzieje z dziedzictwem ks. Józefa Tischnera? Nadal istnieje Stowarzyszenie „Drogami Tischnera”, skupiające sympatyków jego osoby i dzieła, w tym także – nauczycielki i nauczycieli ze szkół noszących jego imię. Właśnie w najbliższych dniach, od 17 do 19 marca, w Starym Sączu odbędą się kolejne Tischnerowskie Dni Skupienia. Zresztą w okolicach urodzin patrona szereg szkół noszących imię ks. Tischnera organizuje mniejsze i większe uroczystości, mające go upamiętnić (takie uroczystości odbędą się m.in. 14 marca w Wadowicach). Stowarzyszenie niezmiennie od lat organizuje spotkania, konferencje i rajdy, starając się popularyzować wiedzę o autorze „Etyki solidarności”.
Podobne cele przyświecają Instytutowi Myśli Józefa Tischnera, choć instytucja ta ma przede wszystkim zajmować się działalności naukową oraz archiwistyczną. W ostatnich latach IMJT opublikował dwa kolejne, obszerne tomy „Dzieł zebranych” Józefa Tischnera, obejmujące jego wykłady i skrypty z „Filozofii człowieka” oraz „Filozofii poznania”. W IMJT organizowane są też dyskusje poświęcone obszarom, które interesowały ks. Tischnera i które dziś są przedmiotem ożywionych sporów.
Przyznawana jest także Nagroda Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. W ostatnim roku rozszerzono skład jury i zmieniono liczbę kategorii, ale nadal nagroda przyznawana jest zarówno za działalność intelektualną, jak humanitarną czy duszpasterską. W minionym roku laureatami nagrody zostali publicysta Zbigniew Nosowski, wieloletni redaktor naczelny „Więzi” i autor cyklu artykułów „Przeczekamy i prosimy o przeczekanie”, oraz Grupa Granica i warszawski klub Inteligencji Katolickiej, niosący pomoc uchodźcom usiłującym przedostać się do Polski przez granicę z Białorusią.
Nagroda towarzyszyła zwykle Dniom Tischnerowskim, organizowanym w Krakowie od 2001 roku. Inicjatywa ta jednak została zamknięta i na razie nie przewiduje się możliwości jej kontynuowania. Być może pojawią się jakieś nowe pomysły. W ostatnich latach Dni Tischnerowskie były organizowane przez Akademię Sztuk Teatralnych, IMJT, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersytet Papieski Jana Pawła II.
Inicjatyw inspirowanych myślą Tischnera jest więcej, tu wspominamy tylko o kilku. Ks. Tischner ciągle nie doczekał się pomnika innego niż konkretne instytucje czy książki. To wielkie szczęście, bo zależało mu na tym, żeby ludzie przede wszystkim myśleli. „Pobożność jest ważna”, mówił, „ale rozumu nie zastąpi”.
Więcej informacji o programie III Tischnerowskich Dni Skupienia w Starym Sączu można znaleźć tutaj.
Biografię ks. Józefa Tischnera – z atrakcyjnym rabatem – można zamówić tutaj.
Zdjęcie: Archiwum Wydawnictwa Znak.
