Cztery opowiadania – „Rodzina”, „Sir Tomasz More odmawia”, „Koniec Cranmera” oraz niepublikowane dotąd w książkach „Czyste mieszkanie” – złożyły się na tom, który ukazał się właśnie nakładem Znaku. To przypomnienie Malewskiej w jej najwyższej pisarskiej formie.

Uwagę czytelników zwrócić powinno zwłaszcza „Czyste mieszkanie” – jak napisał Lektor w „Tygodniku Powszechnym” – „niezwykłe opowiadanie-dokument, oparte na doświadczeniach autorki, która podczas wojny kierowała biurem szyfrów zagranicznych przy Komendzie Głównej Armii Krajowej. (…) Kronika konspiracyjnej codzienności notowana jakby pospiesznie, w poczuciu ciągłego zagrożenia, w rytm odczytywanych komunikatów i tłumionego poduszką stukotu przenośnej maszyny do pisania. Kreślona językiem wewnętrznym, pełnym skrótów, aluzji i terminów, które dzisiaj bez przypisów (na szczęście są!) nie byłyby zrozumiałe. Ten zamknięty świat jest przy tym światem kobiet – mężczyźni pojawiają się tu niemal wyłącznie jako >>szyszki<< albo >>politycy<<, których teksty bohaterki deszyfrują lub szyfrują… Nie wiem, czy znalazłoby się w naszej literaturze podobne świadectwo”. Opowiadanie to zachowało się w archiwum Malewskiej i zostało opublikowane na łamach miesięcznika „Znak” dopiero blisko ćwierć wieku po jej śmierci.

Opowiadanie „Rodzina” przenosi czytelników do III wieku przed Chrystusem i poświęcone jest konfrontacji świata greckiej filozofii z rzymską obyczajowością i religijnością. Jak zauważa we wstępie do tomu Andrzej Sulikowski, „stanowi [ono] preludium do opus magnum Malewskiej, czyli do epopeicznej powieści >>Przemija postać świata<< (1954)”. Dwa pozostałe opowiadania – najbardziej znane: „Sir Tomasz More odmawia” oraz „Koniec Cranmera” – tworzą osadzony w XVI-wiecznej Anglii dyptyk, którego tematem jest wierność własnym poglądom. Choć czytelnicy w nowym wyborze dostają tylko cztery z kilkunastu napisanych przez Hannę Malewską opowiadań, to jednak otrzymują jednocześnie wiarygodną próbkę jej nietuzinkowych umiejętności pisarskich. Zachęcamy do lektury!

Tom „Opowiadania” można zamówić tutaj.