Tuż przed 19. Dniami Tischnerowskimi do sprzedaży trafią pierwsze egzemplarze najnowszej książki z tekstami ks. Józefa Tischnera – „Kot pilnujący myszy”. Oficjalną premierę Wydawnictwo Znak zapowiedziało na 1 kwietnia.
„Kot pilnujący myszy” to kolejny zbiór tekstów Tischnera, które nie były dotąd publikowane w książkach. Wśród nich znalazła się m.in. trudno dostępna wersja ważnego eseju „Kłamstwo polityczne”, czytanego podczas 18. Dni Tischnerowskich. Stąd informacja na okładce: nieznane teksty. Bo choć kiedyś teksty te rozpalały dyskusje, dziś są nieco zapomniane – a nie powinny być.
„Zebrane w niniejszym tomie artykuły przenoszą nas w czasie – w świat Polski przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku”, pisze w posłowiu autor wyboru Wojciech Bonowicz. „Jest to okres gwałtownych zmian: stary system właśnie się rozpada, tworzy się coś nowego. Kilka, a może nawet kilkanaście procesów toczy się równocześnie: transformacja gospodarcza, transformacja ustrojowa, wymiana elit politycznych i kadr, zniesienie cenzury i budowa wolnych mediów, określanie na nowo miejsca Kościoła w społeczeństwie i w państwie, reforma szkolnictwa, rewolucja technologiczna, przemiany obyczajowe, inwazja popkultury… Tischner nie tylko obserwuje zachodzące zmiany, ale stara się w nich uczestniczyć. Broni reform Balcerowicza, podkreślając równocześnie, że nie powinny pójść w niepamięć ideały i doświadczenia pierwszej >>Solidarności<<. Sprzeciwia się dekomunizacji pochopnej i uwikłanej w walkę o władzę, ale polemizuje też z wszelkimi idealizacjami komunizmu. Upomina się o właściwe rozumienie intencji księdza Jerzego Popiełuszki, oskarżanego o uprawianie polityki na ambonie, a zarazem krytykuje instrumentalizację chrześcijaństwa przez nowo powstające partie polityczne i twórców Radia Maryja.
Znaczną część jego publicystyki z tamtego czasu – ale też obszernych esejów, proponujących głębsze spojrzenie na poszczególne sprawy – znajdziemy we wciąż wznawianych tomach: >>Nieszczęsny dar wolności<< (wydanie pierwsze w 1993 r.), >>W krainie schorowanej wyobraźni<< (1997) i >>Ksiądz na manowcach<< (1999). Zdumiewające jest jednak, jak wiele ważnych artykułów – które w swoim czasie odbiły się szerokim echem – wciąż pozostaje trudno dostępnych. Nie zostały przedrukowane we wspomnianych książkach; Tischner pisał w tamtym czasie tak dużo, że oczywiste było, iż jego książki muszą być wyborami, i to starannie zaplanowanymi (…). Z dzisiejszej perspektywy warto jednak po te niegdyś odrzucone teksty sięgnąć, choćby po to, żeby lepiej zrozumieć, jakie są źródła problemów nękających nas obecnie. Publicystyka Tischnera opisuje zjawiska, których ciągi dalsze składają się na naszą współczesność, a dyskusje wówczas rozpoczęte wcale się nie zakończyły, choć zmieniły swój charakter.
Być może to jest najważniejszy aspekt niniejszej książki. Artykuły Tischnera uświadamiają nam, jak mogłaby wyglądać publiczna debata na trudne tematy, nie unikająca kontrowersji, ale wolna od uprzedzeń i chęci zniszczenia tego, kto ma odmienne zdanie. Wchodząc w spory w tej czy innej sprawie, Tischner używa oczywiście wszystkich narzędzi właściwych polemistom – choćby jawnej lub mniej jawnej ironii – przede wszystkim jednak szuka silnego argumentu i w imię tego argumentu zadaje adwersarzom pytania. Czy jest w tych wysiłkach przekonujący, to już ocenią czytelnicy. Jedno wydaje się niewątpliwe: kieruje nim wola porozumienia. Nawet wtedy, kiedy sięga po nieco ostrzejsze sformułowania, jego celem nie jest zerwanie więzi, lecz jej zachowanie. Nie znajdziemy w jego tekstach tego, co dziś w publicystyce zdarza się nagminnie, czyli takiego opisania przeciwnika, które odbiera mu prawo głosu, a niekiedy wręcz – prawo do istnienia. Tischner chce, żeby rozmowa trwała, nawet jeśli ten i ów głos go dotknął lub zirytował”.
Zachęcamy bardzo do sięgnięcia po najnowszą książkę z tekstami ks. Józefa Tischnera. Spotkamy w niej ciętego, ale też wnikliwego publicystę, który wierzył, że argumenty nie muszą przegrywać w starciu z emocjami! Zebrane w tomie artykuły podejmują tematy wciąż poruszane w publicznej debacie: od pytań o to, jaką pozycję powinien zajmować Kościół w demokracji, przez refleksję nad tym, jakie są tej demokracji słabości, po niezwykle aktualne spostrzeżenia dotyczące miejsca Polski w Europie. W książce znajdziemy też m.in. artykuły polemizujące z linią ideową Radia Maryja, dyskusję z Jackiem Kuroniem o aborcji czy teksty wyjaśniające, dlaczego Tischner upominał się o żołnierzy z oddziału Józefa Kurasia „Ognia” (ciekawe w kontekście naszych dzisiejszych sporów o „żołnierzy wyklętych”).
Książkę można już zamówić tutaj.
