Do sprzedaży trafił kolejny obszerny tom „Dzieł zebranych” Józefa Tischnera. To „Filozofia poznania” zawierająca skrypt oraz dwie serie wykładów z tego przedmiotu.

 

Ta licząca przeszło 650 stron publikacja to kolejna okazja, żeby zapoznać się ze spuścizną Tischnera-wykładowcy. Tischner zaczął wykładać filozofię poznania w 1978 roku w ramach Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie. Wykłady z tego przedmiotu miał przez następnych jedenaście lat – nie tylko dla studentów teologii, ale także dla studiujących na utworzonym później Wydziale Filozoficznym Papieskiej Akademii Teologicznej. Nie był to jednak przedmiot, który zajmował go naukowo w takim stopniu jak filozofia człowieka. Dlatego w 1989 roku zrezygnował z wykładów, powierzając ich prowadzenie swoim asystentom.

Niemniej zachowane materiały dają pojęcie, w jakim stopniu filozofia poznania ważna była dla całej jego drogi filozoficznej. Ostatecznie problemy samopoznania czy poznania drugiego człowieka to równocześnie ważne kwestie antropologii filozoficznej. Także kwestia poznania Boga, podejmowana przez wielu filozofów, zbieżna była z głównymi zainteresowaniami Tischnera. W wykładach szczególnie pieczołowicie przedstawiał stanowisko Edmunda Husserla, ale sporo miejsca poświęcał też myśleniu hermeneutycznemu oraz filozofii dialogu. W ten sposób kurs filozofii poznania można potraktować jako swoiste przygotowanie do zmierzenia się z zasadniczymi filozoficznymi dziełami Tischnera.

Tom składa się z trzech części. W pierwszej znalazł się skrypt opracowany i wydany w 1979 roku na podstawie wykładów z roku akademickiego 1978/1979. To stosunkowo najbardziej tradycyjna prezentacja filozofii poznania, korzystająca – zwłaszcza w części porządkującej poszczególne zagadnienia – z klasycznego podręcznika Kazimierza Ajdukiewicza. Część drugą stanowią wykłady z roku akademickiego 1981/1982, które zachowały się w maszynopisie, sporządzonym na postawie nagrań, lecz wymagającym krytycznego opracowania z powodu licznych błędów powstałych podczas przepisywania (same nagrania nie zachowały się). Wreszcie trzecia część to rekonstrukcja wykładów z roku akademickiego 1982/1983, dokonana na podstawie zachowanych nagrań na kasetach magnetofonowych, a także maszynopisu wykładów oraz notatek uczestniczącego w tych wykładach Zbigniewa Stawrowskiego.

Czytane po kolei wszystkie części pokazują, jak Tischner rozwijał się jako wykładowca wspomnianego przedmiotu. Dla czytelniczek i czytelników mniej profesjonalnych, a zainteresowanych osobą i dziełem autora „Filozofii dramatu”, najciekawsza będzie część trzecia, bo w niej zachowany został najlepiej jego charakterystyczny styl, łącznie z dygresjami mającymi luźniejszy związek z tematem wykładu.

„Dzieła zebrane” ukazują się nakładem Instytutu Myśli Józefa Tischnera. Tom „Filozofia poznania” opracował Zbigniew Stawrowski we współpracy z Wojciechem Bonowiczem i Marią Karolczak. Jego przygotowanie i opublikowanie było możliwe dzięki grantowi przyznanemu w ramach „Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki”. Tom ukazał się pod koniec 2021 roku, a obecnie można go zamówić tutaj.