Nakładem oficyny Universitas ukazała się książka Jaromira Brejdaka „Zrozumieć Innego. Próba rozumienia Innego w fenomenologii, hermeneutyce, filozofii dialogu i teorii systemu”. Znalazł się w niej rozdział poświęcony myśli ks. Józefa Tischnera.
Książka, jak czytamy na stronie wydawcy, „jest prezentacją problemu rozumienia Innego w wybranych perspektywach filozofii współczesnej: fenomenologii, hermeneutyce, filozofii dialogu czy teorii systemu. Z zaprezentowanych tu analiz wyłaniają się trzy zasadnicze paradygmaty rozumienia Innego: paradygmat egologiczny, relacyjny oraz pozaegologiczny. W perspektywie egologicznej Inny jest drugim Ja, alter ego. Max Scheler, przedstawiciel paradygmatu relacyjnego, zarzuci egologicznej próbie zrozumienia Innego narcyzm, przez który dostrzegamy w Innym tylko siebie. W paradygmacie relacyjnym Ja wyłania się ze wspólnego strumienia przeżyć, ale także z tradycji czy z języka. Współczesne prace psychologii rozwoju, głównie Michaela Tomasello, wydają się w empiryczny sposób potwierdzać śmiałe tezy fenomenologów, głównie Maxa Schelera, dotyczące emocjonalnie ufundowanej intencjonalności zbiorowej, fundamentu wspólnoty. Paradygmat pozaegologiczny, prezentowany przede wszystkim przez Lévinasa, ukaże Innego jako źródło naszej tożsamości wyłaniające się z pierwotnego odruchu odpowiedzialności. Uważne spotkanie z Innym zapoczątkowuje zarówno narodziny naszej tożsamości, jak i narodziny żywej wspólnoty, których cementem jest odpowiedzialność. Poznanie w odniesieniu do innego człowieka staje się majeutycznym współdziałaniem”.
Prof. Jaromir Brejdak jest filozofem, wykładowcą Uniwersytetu Szczecińskiego. Opublikował m.in. książki „Odcienie obecności. Próba analizy fenomenu” (2007), „Cierń w ciele. Myśl Apostoła Pawła w filozofii współczesnej” (2010) i „Ewangelia Zaratustry” (2014).
Punktem wyjścia jego najnowszej pracy jest pytanie: jak poznajemy innych? W kolejnych rozdziałach Brejdak omawia odpowiedzi, jakich udzielali różni współcześni filozofowie. Rozdział pierwszy nosi tytuł „Fenomenologiczna koncepcja rozumienia Edmunda Husserla”, rozdział drugi – „Fenomenologiczno-aktowa koncepcja rozumienia Maxa Schelera”, rozdział trzeci – „Hermeneutyczna koncepcja rozumienia Wilhelma Diltheya”, rozdział czwarty – „Konstruktywistyczna koncepcja rozumienia Niklasa Luhmanna” (autor omawia w nim m.in. dokonaną z perspektywy teorii systemów krytykę podejścia hermeneutycznego), a rozdział piąty – „Perspektywa hermeneutyki egzystencji” (w rozdziale tym autor koncentruje się przede wszystkim na myśli Martina Heideggera). W rozdziale szóstym, zatytułowanym „Dialogiczna koncepcja rozumienia”, przedstawione zostały poglądy Martina Bubera, Franza Rosenzweiga i Emmanuela Lévinasa. Znalazł się w nim również podrozdział zatytułowany „Józef Tischner i Franz Rosenzweig: istota myślenia dialogicznego”.
Jak wiadomo, temat poznania Innego jest jednym z ważnych wątków myśli Tischnera. Pod koniec życia zaczął on pracować nad książką zatytułowaną „Inny”, która miała być kontynuacją jego głów filozoficznych prac – „Filozofii dramatu” i „Sporu o istnienie człowieka”. Udało mu się jednak napisać zaledwie pięć rozdziałów; trzy z nich zostały kilka lat temu opublikowane w książce „Inny. Eseje o spotkanie”, kolejne odnalazły się dopiero po ukazaniu się tej publikacji.
Książkę Jaromira Brejdaka można zamówić tutaj.
