„Czym jest człowiek. Kurs antropologii dla niewtajemniczonych” – taki tytuł nosi najnowsza książka francuskiej filozofki, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Znak. „Mówi się często, że antropologia jest dziedziną zanikającą. A to dlatego, że zanika sam jej przedmiot”, pisze autorka we „Wprowadzeniu”. Chantal Delsol będzie gościem Kongresu Tischnerowskiego, który odbędzie się w październiku br. w Krakowie.
Co to znaczy, że człowiek znika? Znaczy to, tłumaczy Delsol, „że sama szczególność człowieka z wielu różnych powodów zdaje się tracić na znaczeniu. Antropologia jest teorią człowieka. Aby istniała, musi istnieć człowiek, ale musi też istnieć ktoś, kto chce o nim coś powiedzieć. Właśnie ten ostatni warunek zaczyna znikać”.
W cytowanym „Wprowadzeniu” autorka zastrzega, że nie zajmuje się ontologią człowieka. „Pytanie, czy człowiek jest tylko architektura komórek, czy tez istotnie synem Boga, zakłada problemy ontologiczne, mnie zaś interesuje sposób, w jaki człowiek sam siebie postrzega, to znaczy jego figura egzystencjalna. Niezależnie od tego, czy jest rozbłyskiem materii, snem, czy upadłym bogiem, liczy się rzeczywistość jego życia na ziemi. Tu również trzeba szukać jego tożsamości, której nie można mu ukraść inaczej, niż dokonując gwałtu na jego życiu.
Jak zatem jest zasadnicza teza omawianej ksiązki? „Kondycja ludzka daje się opisać i nie podlega władzy naszych kaprysów”, twierdzi autorka. „Aby to osiągnąć, nie zamierzam się opierać na żadnej metafizyce, żadnym dogmacie ideologicznym ani żadnej religii. Zwracam się do wszystkich czytelników, obdarzonych nie jakąś szczególną wiarą, ale zwyczajnie dobrą wiarą. Każda ludzka cecha, o której będę chciała mówić, może być wykazana tylko przez swoje przeciwieństwo: oburzenie lub poczucie nieszczęścia, które wskazuje na jej zanik albo jej zanikowi towarzyszy. (…) możemy wiedzieć, że człowiek ma pewną postać, pewien kształt, ponieważ nie akceptujemy jego od-kształcenia”.
Książka „Czym jest człowiek? Kurs antropologii dla niewtajemniczonych” ukazuje się w przekładzie Małgorzaty Kowalskiej. Zawiera sześć rozdziałów: „Śmiertelność i odróżnienie”, „Społeczeństwo jest nieśmiertelne”, „Etyka, czyli powszechna intuicja normy”, „Przekaz”, „Relacja i dystans” oraz „Zakorzenienie i emancypacja”. Składają się one na wszechstronną analizę fenomenu kondycji ludzkiej, dotykającą problemów żywo dziś dyskutowanych, jak chociażby współczesna świadomość moralna, problemy tożsamościowe czy barbaryzacja kultury.
Chantal Delsol jest filozofką, historyczką idei i powieściopisarką. W Polsce opublikowano dotychczas jej dwie książki filozoficzne: „Zasada pomocniczości” (1995) i „Esej o człowieku późnej nowoczesności” (2003) oraz powieść „Wariatki” (2002, 2003). Przyjaźniła się z ks. Tischnerem, była gościem I Dni Tischnerowskich w 2001 r. Teraz pojawi się na Kongresie Tischnerowskim organizowanym w dniach 24 – 27 października przez Instytut Myśli Józefa Tischnera i Instytut Filozofii UJ.
Książkę można zamówić tutaj.
