Od 31 lipca jest w sprzedaży nowy – czwarty w tym roku – numer pisma „Filozofuj!” popularyzującego problematykę filozoficzną. Tym razem poświęcony osobie.
„Wszyscy znamy z języka potocznego rozróżnienie między kimś a czymś”, piszą we wprowadzeniu do numeru jego redaktorzy. „Wiemy doskonale, kiedy pytać 'co to?’, a kiedy 'kto to?’. Czy zastanawialiście się jednak kiedyś, co tak naprawdę kryje się za słowem 'ktoś’? Czy może, patrząc w lustro, pytaliście siebie, jak to jest, że za tym spojrzeniem kryje się jakże inna od pustej materii rzeczywistość, posiadająca własne wnętrze, zdolna do myślenia o sobie i świecie, posiadająca własne plany i pragnienia. W filozofii tego rodzaju rzeczywistość określana jest mianem osoby.
Jest to tajemniczy byt i choć osobowy sposób istnienia wydaje się być bardzo dobrze znany każdemu z nas, i to od niemal początków naszego istnienia, wciąż wiąże się z nim więcej znaków zapytania niż pewnych odpowiedzi. Co to znaczy być osobą? Czy tylko my, ludzie, jesteśmy osobami (przynajmniej pośród istot cielesnych)? Czy aby być osobą, trzeba mieć niematerialną duszę? Czy też może wystarczy skomponować elementy materii w jakiś skomplikowany sposób, aby wyłoniła się z nich istota samoświadoma? Jeśli to drugie, to czy będziemy potrafili tworzyć maszyny, które będą osobami? Czy tworzenie takich osób-maszyn nie byłoby czymś nieetycznym?
Pojęcie osoby ma też wielkie znaczenie moralne. 'Ktoś’ to nie jest zwykła rzecz, którą można sobie wziąć i zrobić z nią, co się chce. Uzmysłowienie sobie, że naprzeciwko nas stoi samoświadoma istota, automatycznie niejako wzywa nas do okazania jej szacunku. Zdaniem wielu jedyną właściwą moralnie postawą względem osoby jest miłość rozumiana jako pragnienie dobra dla niej. Co decyduje o tym, że osobom należy się szacunek i miłość? Na czym polega cenność osobowego istnienia? Czy powinność ta jest jedynie wytworem naszej kultury, ewolucji, czy może być czymś głębiej zakorzenionym w świecie odwiecznych, albo raczej ponadczasowych, wartości?”
W numerze znajdziemy m.in. artykuły Marty Soniewickiej („Osoba w prawie”), Artura Szutty („Co mamy na myśli, mówiąc 'osoba’?”), Jacka Wojtysiaka („Kim jest człowiek?”), Michaela Lacewinga („Czy tylko ludzie są osobami?”), Hanny Urbankowskiej („Filozof nie powinien być sam”) czy Jana Woleńskiego („Osoba niejedno ma imię”). Polecamy też wywiad ze znanym etykiem, ks. prof. Andrzejem Szostkiem, zatytułowany „Każdy człowiek jest osobą, chociaż nie odwrotnie”.
Więcej informacji o najnowszym numerze „Filozofuj!” można znaleźć tutaj.
