Wielki przyjaciel Polski. W latach 80. wspierał powstanie Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu i współinicjował organizowanie pomocy dla polskich rolników. 13 marca w wieku 81 lat zmarł Erhard Busek, były wicekanclerz Austrii.
Był politykiem wielkiego formatu – co przyznawali nawet jego ideowi oponenci.
Urodzony w Wiedniu w 1941 roku, w 1963 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim. Wcześnie zaangażował się w działalność polityczną, zostając członkiem Austriackiej Partii Ludowej (ÖVP). Przez pewien czas był jej sekretarzem generalnym, z jej ramienia został posłem do wiedeńskiego landtagu, a w latach 1978-1987 sprawował urząd wiceburmistrza Wiednia.
To właśnie w tym czasie poznał ks. Józefa Tischnera i Krzysztofa Michalskiego, którzy w Wiedniu starali się stworzyć niezależny instytut naukowy. Przyjechali do Buska z listem od Jana Pawła II, a on zaofiarował swoją pomoc, porozumiawszy się z ówczesnym burmistrzem Leopoldem Grazem. Graz reprezentował partię socjalistyczną, Busek konserwatywną, a mimo to w sprawie instytutu i jego ideowego usytuowania szybko się porozumieli. Miasto Wiedeń wsparło w 1982 roku powstanie Instytutu Nauk o Człowieku kwotą miliona szylingów, a jednocześnie obaj politycy zadbali o to, aby nowa instytucja była niezależna od jakichkolwiek nacisków.
Kontakty, a potem przyjaźń z Tischnerem zaowocowały jeszcze w inny sposób: Busek zaangażował się w pomoc dla polskich rolników z Podhala. Do Polski zaczęły napływać transporty z darami, wśród których były traktory i maszyny rolnicze, ale też nawozy czy wyposażenie dla wiejskich świetlic. (Sprawa została szerzej opisana przez Wojciecha Bonowicza w książce „Tischner. Biografia” w rozdziale „Dziurawa wojna”.) Utrzymywał też żywe kontakty z opozycją antykomunistyczną w Polsce i w innych krajach.
W latach 90. Busek był m.in. ministrem edukacji, a od lipca 1991 do maja 1995, jako przewodniczący swojej partii, pełnił funkcję wicekanclerza w koalicyjnym gabinecie. W 1995, po wycofaniu się z polityki, został prezesem Institut für den Donauraum und Mitteleuropa – instytucji badawczej, zajmującej się problemami regionu Dunaju i Europy Środkowo-Wschodniej. W latach 2000-2001 był specjalnym przedstawicielem austriackiego gabinetu Wolfganga Schüssela ds. rozszerzenia Unii Europejskiej. Jego zasługi dla budowania mostów między poszczególnymi krajami Europy Środkowej są nieocenione. Jeszcze do niedawna organizował m.in. podróże dziennikarzy austriackich do Polski i innych krajów zza dawnej „żelaznej kurtyny”.
Dzięki inicjatywie dawnych działaczy wiejskiej „Solidarności” i przy wsparciu rodziny Tischnerów za swoją działalność na rzecz Polski Erhard Busek otrzymał w 2019 r. Medal Wdzięczności.
„Świat przypomina coraz bardziej globalną wioskę, gdzie każdy mieszka w domu o innej wielkości i innym standardzie”, mówił w 2021 roku. „Wiemy, że nie uda nam się żyć w zgodzie, jeżeli w sąsiednim domu dojdzie do kłótni. Wiemy, że będzie nam grozić niebezpieczeństwo, jeżeli w sąsiednim domu wybuchnie pożar albo nasz sąsiad nie zajmie się swoim ogrodem lub nie będzie uprawiał pola. Życie nauczyło nas, że muszą istnieć ulice, place i rynki, gdzie możemy znaleźć pracę lub udać się na zakupy, a wodociągi i kanalizacja to nasza wspólna sprawa, podobnie jak policja, straż pożarna, szkolnictwo czy domy spokojnej starości. Potrzeba nam również domu modlitwy w centrum miasta, który byłby symbolem kluczowych wartości podzielanych przez społeczność. I w końcu potrzebne są nam festyny i bijatyki, aby dać upust nieuniknionej agresji i móc nadal zgodnie żyć w pokoju i dobrobycie”. I dodawał: „Europejczycy muszą stopniowo nauczyć się przestać myśleć w kategoriach narodowych tożsamości, walut i instytucji, a zacząć myśleć i zachowywać się jak obywatele Zjednoczonej Europy”.
Wspomnienie o Erhardzie Busku w języku angielskim i niemieckim można znaleźć na stronie Instytutu Nauk o Człowieku (IWM).
Na zdjęciu: Erhard Busek w rozmowie z Józefem Tischnerem.
