Czy atrybuty Boga wykluczają ludzką wolność? – pytał w swoim wystąpieniu Jan Woleński. Czy Kościół zaniedbał sprawę wolności? – zastanawiał się ks. Alfred J. Wierzbicki. Hanna Barbara Gerl-Falkowitz postawiła znak zapytania przy określeniu „płynna tożsamość”, a Adam Hernas starał się odpowiedzieć na pytanie, jak jest możliwa wspólnota wolnych ludzi. Wszystko to działo się na II Kongresie Tischnerowskim, który odbył się w październiku 2021 r. w Krakowie. Referaty wówczas wygłoszone ukazały się w tomie zatytułowanym „Oblicza wolności”.

 

Kongres został przygotowany przez Instytut Myśli Józefa Tischnera w Krakowie. I także książka „Oblicza wolności – w dialogu z Tischnerem” opublikowana została przez tę instytucję. To obszerny, przeszło 400-stronicowy tom, w którym obok wymienionych znalazły się też artykuły m.in. Krystyny Ablewicz, Rocco Buttiglionego, Chantal Delsol, Marka Drwięgi, Krzysztofa Mecha, Andrzeja Serafina, Tomasa Sodeiki, Enrica Sperfelda i Adama Workowskiego. Całość została zredagowana przez Zbigniewa Stawrowskiego we współpracy z Marią Karolczak.

„Przygotowane przez 26 autorów teksty, które stanowią rozwinięcie tez przedstawionych w czasie trwania Kongresu, zostały pogrupowane w czterech częściach”, czytamy we wstępie napisanym przez głównego redaktora tomu. „W pierwszej »Czym jest wolność?« myśl Tischnera jest w zasadzie nieobecna, a autorzy tekstów odnoszą się wprost, choć z bardzo różnych perspektyw, do samej kwestii wolności. Druga część, najbardziej obszerna, zatytułowana »Wokół Tischnerowskiej filozofii wolności«, zawiera różnorodne interpretacje filozofii Tischnera, w tym także nawiązujące do innych myślicieli (Hegla, Balthasara, Heideggera, Lévinasa czy Simon Weil) i porównujące go z nimi. Autorzy części trzeciej »Wolność a spór o istotę człowieka«, choć odwołują się do myśli Tischnerowskiej, to traktują ją raczej jako punkt wyjścia i, zmagając się z ważnymi dziś kwestiami, prowadzą swoje rozważania w sposób samodzielny. Wreszcie część ostatnia »Wolność w świecie polityki«  poświęcona jest analizom obszaru szczególnie wrażliwego i – także dla samego Tischnera – ważnego, w którym wolność, wystawiana na rozmaite pokusy, łatwo przeradza się w swoje przeciwieństwo”.

Jak z tego widać, tylko część artykułów stanowi interpretację myśli Tischnera. Tak jest na przykład w przypadku referatów Marka Drwięgi (poświęconego Tischnerowskiej filozofii zła) czy Zbigniewa Stawrowskiego (zajmującego się przeprowadzoną przez Tischnera krytyką „myślenia politycznego”. Niemniej cała książka stanowi – jak głosi jej podtytuł – próbę myślenia „w dialogu z Tischnerem”. Ostatecznie w tle poszczególnych rozważań jest bowiem jego filozoficzna i publicystyczna praca nad rozumieniem wolności, a także jego postawa, sposób bycia, którego charakterystycznym rysem był właśnie rys wolnościowy i inspirowanie innych do myślenia na własną rękę.

 

Książkę „Oblicza wolności” można zamówić tutaj.