13 lipca zmarł w Grazu Hermann Schaller – polityk Austriackiej Partii Ludowej, wielki przyjaciel Polski. W 1979 roku na austriackim Katholikentagu poznał Józefa Tischnera i tak zaczęła się jego wielka przygoda z Podhalem i „Solidarnością”. W 2021 roku, wraz z nieżyjącą już wówczas żoną Ilse, został odznaczony Medalem Wdzięczności.

Przyszedł na świat w 1932 r. w Ungerdorf w prowincji Styria. Po ukończeniu szkoły średniej przez dwa lata studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu w Grazu, ale w 1953 roku przeniósł się na Uniwersytet Zasobów Naturalnych i Nauk Przyrodniczych w Wiedniu, gdzie w 1957 roku ukończył studia rolnicze. Był działaczem Młodzieży Katolickiej i Akcji Katolickiej, a jednocześnie politykiem oraz regionalnym kierownikiem wydziału szkół rolniczych, co w latach 80. pozwoliło mu włączyć się aktywnie w pomoc dla rolników w Polsce.

Decydujące znaczenie miała wizyta w Grazu ks. Józefa Tischnera, który w 1979 r. zatrzymał się tam w drodze do Rzymu i wygłosił przemówienie na głównym placu miasta podczas uroczystego Katholikentagu. Po wystąpieniu został zaproszony do domu państwa Schallerów, co dało początek trwającej przeszło 20 lat przyjaźni.

W marcu w 1981 r. Hermann Schaller i Erhard Busek – ówczesny wicekanclerz Austrii – wraz z kilkoma innymi politykami austriackimi udali się mikrobusem do Polski, by spotkać się z działaczami nowo powstałej „Solidarności” (w tym także z Lechem Wałęsą). Odwiedzili m.in. mieszkającego w Bańskiej Niżnej Jana Antoła, ówczesnego wiceprzewodniczącego Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. To wtedy powstał pomysł zaproszenia do Austrii działaczy związkowych z Podhala, żeby zapoznali się z metodami pracy w tamtejszym rolnictwie.

Jesienią 1982 r. Schaller znów przyjechał do Polski, tym razem z małżonką. Zapadła wówczas decyzja o wysyłaniu do Polski używanych maszyn rolniczych, które naprawialiby i odnawiali uczniowie styryjskich szkół rolniczych. „W ten sposób uczniowie doświadczali solidarności w praktyce” – mówił Schaller. Pierwszy transport maszyn i nawozów sztucznych przyjechał do Polski przed świętami wielkanocnymi 1983 r. Kolejny – jesienią 1984 r. W sumie w latach 1983 i 1984 dotarło ze Styrii na Podhale 350 maszyn rolniczych, 200 ton nawozów sztucznych, a także sporo sprzętu kuchennego i pralek automatycznych. Nadal też organizowano wyjazdy szkoleniowe i praktyki dla młodych polskich rolników.

Równolegle Ilse Schaller koordynowała pomoc trafiającą do konkretnych polskich rodzin oraz kościelnych placówek charytatywnych. Działalność tę prowadziła nieprzerwanie aż do śmierci w 1997 roku.

W 2021 r. na wniosek Europejskiego Centrum Solidarności przyznało Ilse (pośmiertnie) i Hermannowi Schallerom Medal Wdzięczności „za wyjątkowe wspomaganie mentalnie, politycznie i materialnie Polski w jej trudnej walce o wolność i demokrację”. Uroczystość wręczenia medalu odbyła się w siedzibie Parlamentu Styrii w Grazu w dniu 17 września 2021 r.

Hermann Schaller po przejściu na emeryturę nadal aktywnie działał społecznie, wspierając projekty pomocy międzynarodowej. Zmarł 13 lipca br. w Grazu.

Na zdjęciu: Hermann Schaller (w środku) w rozmowie z ks. Józefem Tischnerem; archiwum Rodziny Tischnerów.